MIĘDZYNARODOWY SZLAK ROWEROWY R-1

PRZEBIEG: Stare Bielice – Krzyż Wlkp. – Lubcz Mały – Wieleń – Folsztyn – Nowe Dwory – Jędrzejewo – Gajewo – Runowo – Siedlisko – Trzcianka – Łomnica - Kępa

DŁUGOŚĆ: 71 km

OZNAKOWANIE: zielone, międzynarodowe, PTTK (metalowe tabliczki)

NAWIERZCHNIA: 100% - drogi asfaltowe

OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA: odcinek jedynego z prawdziwego zdarzenia międzynarodowego szlaku rowerowego, wiodącego przez terytorium naszego kraju. Początek szlaku, pierwotnie zaplanowanego przez niemieckich cyklistów, znajduje się w Calais we Francji, koniec znakowanego szlaku – w Gronowie, na granicy Polski z Obwodem Kaliningradzkim (Rosja). W planach jest kontynuacja oznakowania aż do Sankt Petersburga (Rosja). Szlak R-1 prowadzi przez północną Polskę na odcinku ok. 675 km niemal wyłącznie drogami asfaltowymi o niewielkim natężeniu ruchu samochodowego. Szlak R-1, pozostając prawie nieznanym polskim turystom, jest bardzo popularny wśród rowerzystów z Europy Zachodniej, a zwłaszcza tym z Niemiec, który dzięki niemu mogą łatwo i przyjemnie odwiedzić dawne Prusy Wschodnie.

CIEKAWE MIEJSCA NA SZLAKU:

KRZYŻ WIELKOPOLSKI – ważny węzeł kolejowy na trasie Szczecin – Poznań i Berlin – Bydgoszcz. Świetne miejsce wypadowe zarówno do Puszczy Noteckiej, jak i Puszczy Drawskiej. Z nielicznych zabytków pozostały: neoromański, jednonawowy kościół św. Antoniego, budynek poczty z pocz. XX w. w stylu pałacu miejskiego oraz dworzec kolejowy.

HUTA SZKLANA – osada, założona przez Jana Kazimierza Sapiehę. Kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej z 1774 r. z charakterystycznie, niesymetrycznie umieszczonymi drzwiami, co miało symbolizować część, wydzieloną dla mieszkańców Huty (2/3) oraz pobliskich Wizan (1/3). Dzwonnica z trzema dzwonami pochodzi z końca XIX w.

WIELEŃ – Miasto, wymienione w kronikach Długosza przy okazji opisów wypraw Bolesława Krzywoustego nad Noteć w pocz. XII w. Obecnie Wieleń to stolica największej obszarowo gminy w województwie wielkopolskim. Największe zabytki to wczesnobarokowy kościół św. Michała Archanioła z ciekawymi polichromiami z 1615 r. oraz pałac Sapiehów z poł. XVIII w. z parkiem (zróżnicowany starodrzew).

Miejscowy stadion im. Józefa Noijego (lekkoatlety, olimpijczyka, zamordowanego w Auschwitz) stanowi start i metę kultowego maratonu MTB „Michałki” .

Tzw. Wieleń Północny (położony na północ od Noteci) do 1945 r. znajdował się w granicach Niemiec. Stąd tak blisko położone względem siebie dwie linie kolejowe – jedna była polska, druga – niemiecka.  Do dziś zachował się fragment charakterystycznego układu osiedla z 1920 r. z centralnie posadowionym kościołem św. Rocha z 1932 r.

Wieleń jest siedzibą dwóch firm, doskonale znanych rowerzystom: Thule (bagażniki samochodowe na rowery) oraz Kettler (rowery).

NOWE DWORY – druga w sensie chronologicznym wieś pochodzenia olęderskiego w Wielkopolsce (zał. 1601 r.), położona na skraju doliny Noteci w układzie tzw. rzędówki bagiennej. Drewniany kościół pw. św. Jana Chrzciciela z końca XVIII w., poewangelicki, z elementami wyposażenia barokowego. Trzy niewielkie witraże pochodzą z 1615 r., dzwonnica – z 1826 r.

GAJEWO – zabytkowy budynek z końca XIX w., obecnie – szkoła.

SIEDLISKO – na miejscu nieistniejącego już dziś kościoła ewangelickiego z 1667 r., ufundowanego przez ród Czarnkowskich, w 1908 r. powstał eklektyczny, kamienno-ceglany kościół z wysoka iglicą, przejęty po 1945 r. przez parafię katolicką.

TRZCIANKA – miasto na pograniczu Pojezierza Wałeckiego i Pradoliny Noteckiej, atrakcyjnie położone wśród czystych jezior i lasów, obfitujących w grzyby i jagody. Korzystnie położona na przecięciu średniowiecznego traktu i dróg lokalnych (stąd pierwotna nazwa: Rozdróżka), zyskała na znaczeniu na pocz. XVII w. za sprawą rozwoju produkcji sukienniczej. W 1731 r. król Polski August III nadał Trzciance prawa miejskie, które zachowała do dziś. W Trzciance warto zobaczyć  neobarokowy kościół św. Jana Chrzciciela z lat 1914-1917 z ciekawym, barokowo-rokokowym wyposażeniem wnętrza, neogotycki budynek poczty z 1893 r., park pałacowy z XVIII w. przy ul. Tetmajera, siedzibę urzędu miasta i gminy, znajdującą się w budynku, zaadaptowanym na ratusz w 1850 r. oraz Muzeum Ziemi Nadnoteckiej im. Wiktora Stachowiaka. W parku na Placu Pocztowym (kiedyś: Armii Czerwonej) do dziś zachowało się mauzoleum żołnierzy radzieckich, zbudowane w miejscu, gdzie kiedyś stał kościół ewangelicki. Zaraz obok – fontanna z rzeźbą sarenki, symbolu miasta.

ŁOMNICA – neogotycki kościół Matki Boskiej z 1831 r., pierwotnie ewangelicki, od 1945 r. katolicki. Budowla jednonawowa z wieżą, ozdobioną blendami i fryzem rombowym i zwieńczoną wysokim, blaszanym hełmem. We wnętrzu – ołtarz główny z 1 poł. XIX w.

KĘPA – dawna osada młyńska. Murowany, neogotycki kościół z XIX w., pierwotnie ewangelicki, od 1958 r. – katolicki.